บันทึกหลังการเรียนครั้งที่ 7

วันพุธ ที่22 มีนาคม 2560

เวลาเรียน 08.30-12.30น.

เนื้อหาการเรียน

การส่งเสริมพัฒนาการและการปรับพฤติกรรมเด็กปฐมวัยที่มีความต้องการพิเศษ

   -เพื่อให้เด็กสามารถช่วยเหลือตนเองได้ในชีวิตประจำวัน

   -ใช้ชีวิตอยู่ในสังคมได้ใกล้เคียงกับคนปกติมากที่สุด 

   -เน้นการดูแลแบบองค์รวม (Holistic Approach)

1. การฟื้นฟูสมรรถภาพทางการศึกษา

   -เพิ่มทักษะพื้นฐานด้านสังคม การสื่อสาร และทักษะทางความคิด

   -เกิดผลดีในระยะยาว

   -เน้นการเตรียมความพร้อมเพื่อให้เด็กสามารถใช้ในชีวิตประจำวันจริงๆแทนการฝึกแต่เพียงทักษะทางวิชาการ

   -แผนการจัดการศึกษาเฉพาะบุคคล (Individualized Education Program; IEP)

   -โรงเรียนการศึกษาพิเศษเฉพาะทาง โรงเรียนเรียนร่วม ห้องเรียนคู่ขนาน

2.การฟื้นฟูสมรรถภาพทางสังคม

   -การฝึกฝนทักษะในชีวิตประจำวัน  (Activity of Daily Living Training)

   -การฝึกฝนทักษะสังคม (Social Skill Training)

   -การสอนเรื่องราวทางสังคม (Social Story)

 3. การบำบัดทางเลือก

   -สื่อความหมายทดแทน (AAC)

   -ศิลปกรรมบำบัด (Art Therapy)

   -ดนตรีบำบัด (Music Therapy)

   -การฝังเข็ม (Acupuncture)

   -การบำบัดด้วยสัตว์ (Animal Therapy)

การสื่อความหมายทดแทน (Augmentative and Alternative Communication ; AAC)

   -การรับรู้ผ่านการมอง (Visual Strategies)

   -โปรแกรมแลกเปลี่ยนภาพเพื่อการสื่อสาร (Picture Exchange Communication System; PECS)

   -เครื่องโอภา (Communication Devices)

   -โปรแกรมปราศรัย

   -Picture Exchange Communication System (PECS)

บทบาทของครู

   -ตำแหน่งการนั่งของเด็กไม่ควรให้นั่งติดหน้าต่างหรือประตู

   -ให้เด็กนั่งแถวหน้าสุดใกล้โต๊ะครู

   -จัดให้เด็กนั่งติดกับนักเรียนที่ไม่ค่อยเล่น ไม่ค่อยคุยในระหว่างเรียน

   -ให้เด็กมีกิจกรรม เปลี่ยนอิริยาบถบ้าง

การส่งเสริมทักษะต่างๆของเด็กพิเศษ

1. ทักษะทางสังคม

   -เด็กพิเศษที่ขาดทักษะทางสังคม ไม่ได้มีสาเหตุมาจากการพ่อแม่

   -การอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ดีไม่ได้เป็นเครื่องรับประกันว่าเด็กจะมีพัฒนาการต่างๆอย่างมีความสุข

กิจกรรมการเล่น

   -การเล่นเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งต่อการเรียนรู้ทักษะทางสังคม

   -เด็กจะสนใจกันเองโดยอาศัยการเล่นเป็นสื่อ

   -ในช่วงแรกๆ เด็กจะไม่มองเด็กคนอื่นเป็นเพื่อน  แต่เป็นอะไรบางอย่างที่น่าสำรวจ สัมผัส ผลัก ดึง

ยุทธศาสตร์การสอน

   -เด็กพิเศษหลายๆคนไม่รู้วิธีเล่น  ไม่รู้ว่าจะเล่นอย่างไร

   -ครูเริ่มต้นจากการสังเกตเด็กแต่ละคนอย่างเป็นระบบ

   -จะบอกได้ว่าเด็กมีทักษะการเล่นแบบใดบ้าง

   -ครูจดบันทึก

   -ทำแผน IEP

การกระตุ้นการเลียนแบบและการเอาอย่าง

   -วางแผนกิจกรรมการเล่นไว้หลายๆอย่าง

   -คำนึงถึงเด็กทุกๆคน

   -ให้เด็กเล่นเป็นกลุ่มเล็กๆ 2-4 คน

   -เด็กปกติทำหน้าที่เหมือน “ครู” ให้เด็กพิเศษ

ครูปฏิบัติอย่างไรขณะเด็กเล่น

   -อยู่ใกล้ๆ และเฝ้ามองอย่างสนใจ

   -ยิ้มและพยักหน้าให้ ถ้าเด็กหันมาหาครู

   -ไม่ชมเชยหรือสนใจเด็กมากเกินไป

   -เอาวัสดุอุปกรณ์มาเพิ่ม เพื่อยืดเวลาการเล่น

   -ให้ความคิดเห็นที่เป็นแรงเสริม

การให้แรงเสริมทางสังคมในบริบทที่เด็กเล่น

   -ครูพูดชักชวนให้เด็กร่วมเล่นกับเพื่อน

   -ทำโดย “การพูดนำของครู”

ช่วยเด็กทุกคนให้รู้กฎเกณฑ์

   -ง่ายสำหรับเด็กพิเศษ

   -การให้โอกาสเด็ก

   -เด็กพิเศษต้องเรียนรู้สิทธิต่างๆเหมือนเพื่อนในห้อง

   -ครูต้องไม่ใช้ความบกพร่องของเด็กพิเศษเป็นเครื่องต่อรอง

2. ทักษะภาษา

การวัดความสามารถทางภาษา

   -เข้าใจสิ่งที่ผู้อื่นพูดไหม

   -ตอบสนองเมื่อมีคนพูดด้วยไหม

   -ถามหาสิ่งต่างๆไหม

   -บอกเล่าเหตุการณ์ต่างๆที่เกิดขึ้นไหม

   -ใช้คำศัพท์ของตัวเองกับเด็กคนอื่นไหม

การออกเสียงผิด / พูดไม่ชัด

   -การพูดตกหล่น

   -การใช้เสียงหนึ่งแทนอีกเสียง

   -ติดอ่าง

การปฏิบัติของครูและผู้ใหญ่

   -ไม่สนใจการพูดซ้ำหรือการออกเสียงไม่ชัด

   -ห้ามบอกเด็กว่า  “พูดช้าๆ”   “ตามสบาย”   “คิดก่อนพูด”

   -อย่าขัดจังหวะขณะเด็กพูด

   -อย่าเปลี่ยนการใช้มือข้างที่ถนัดของเด็ก

   -ไม่เปรียบเทียบการพูดของเด็กกับเด็กคนอื่น

   -เด็กที่พูดไม่ชัดอาจเกี่ยวข้องกับการได้ยิน

ทักษะพื้นฐานทางภาษา

   -ทักษะการรับรู้ภาษา

   -การแสดงออกทางภาษา

   -การสื่อความหมายโดยไม่ใช้คำพูด

ความรับผิดชอบของครูปฐมวัย

   -การรับรู้ภาษามาก่อนการแสดงออกทางภาษา

   -ภาษาที่ไม่ใช่คำพูดมาก่อนภาษาพูด

   -ให้เวลาเด็กได้พูด

   -คอยให้เด็กตอบ (ชี้แนะหากจำเป็น)

   -เป็นผู้ฟังที่ดีและโตต้อบอย่างฉับไว (ครูไม่พูดมากเกินไป)

   -เด็กไม่ได้เรียนรู้ภาษาจากการฟังเพียงอย่างเดียว

การสอนตามเหตุการณ์(Incidental Teaching)

3. ทักษะการช่วยเหลือตนเอง

   -เรียนรู้การดำรงชีวิตโดยอิสระให้มากที่สุด
   -การกินอยู่
   -การเข้าห้องน้ำ
   -การแต่งตัว
   -กิจวัตรต่างๆในชีวิตประจำวัน

การสร้างความอิสระ

   -เด็กอยากช่วยเหลือตนเอง

   -อยากทำงานตามความสามารถ

   -เด็กเลียนแบบการช่วยเหลือตนเองจากเพื่อน เด็กที่โตกว่า และผู้ใหญ่

ความสำเร็จเป็นสิ่งสำคัญ

   -การได้ทำด้วยตนเอง

   -เชื่อมั่นในตนเอง

   -เรียนรู้ความรู้สึกที่ดี

หัดให้เด็กทำเอง

   -ไม่ช่วยเหลือเกินความจำเป็น (ใจแข็ง)

   -ผู้ใหญ่มักทำสิ่งต่างๆให้เด็กมากเกินไป

   -ทำให้แม้กระทั่งสิ่งที่เด็กสามารถทำได้เองหากให้เวลาเขาทำ

   -“ หนูทำช้า ”  “ หนูยังทำไม่ได้ ”

จะช่วยเมื่อไหร่

   -เด็กก็มีบางวันที่ไม่อยากทำอะไร , หงุดหงิด , เบื่อ , ไม่ค่อยสบาย

   -หลายครั้งเด็กจะขอความช่วยเหลือในสิ่งที่ได้เรียนรู้ไปแล้ว

   -เด็กรู้สึกว่ายังมีผู้ใหญ่ที่พึ่งได้ แต่ต้องได้รับความช่วยเหลือเฉพาะสิ่งที่เด็กต้องการ

   -มักช่วยเด็กในช่วงกิจกรรม

ลำดับขั้นในการช่วยเหลือตนเอง

   -แบ่งทักษะการช่วยเหลือตนเองออกเป็นขั้นย่อยๆ

   -เรียงลำดับตามขั้นตอน

การเข้าส้วม

   -เข้าไปในห้องส้วม

   -ดึงกางเกงลงมา

   -ก้าวขึ้นไปนั่งบนส้วม

   -ปัสสาวะหรืออุจจาระ

   -ใช้กระดาษชำระเช็ดก้น

   -ทิ้งกระดาษชำระในตะกร้า

   -กดชักโครกหรือตักน้ำราด

   -ดึงกางเกงขึ้น

   -ล้างมือ

   -เช็ดมือ

   -เดินออกจากห้องส้วม

4. ทักษะพื้นฐานทางการเรียน

เป้าหมาย

   -การช่วยให้เด็กแต่ละคนเรียนรู้ได้ 

   -มีความรู้สึกดีต่อตนเอง

   -เด็กรู้สึกว่า “ฉันทำได้”

   -พัฒนาความกระตือรือร้น อยากรู้อยากเห็น

   -อยากสำรวจ อยากทดลอง

ช่วงความสนใจ

   -ต้องมีก่อนการเรียนรู้อื่นๆ

   -จดจ่อต่อกิจกรรมในช่วงเวลาหนึ่งได้นานพอสมควร

การเลียนแบบ

การทำตามคำสั่ง คำแนะนำ

   -เด็กได้ยินสิ่งที่ครูพูดชัดหรือไม่

   -เด็กเข้าใจคำศัพท์ที่ครูใช้หรือไม่

   -คำสั่งยุ่งยากซับซ้อนไปหรือไม่

การควบคุมกล้ามเนื้อเล็ก

   -การกรอกน้ำ ตวงน้ำ

   -ต่อบล็อก

   -ศิลปะ

   -มุมบ้าน

   -ช่วยเหลือตนเอง

ความจำ

   -จากการสนทนา

   -เมื่อเช้าหนูทานอะไร

   -แกงจืดที่เรากินใส่อะไรบ้าง

   -จำตัวละครในนิทาน

   -จำชื่อครู เพื่อน

   -เล่นเกมทายของที่หายไป

การวางแผนการเตรียมพื้นฐานทางวิชาการ

   -จัดกลุ่มเด็ก

   -เริ่มต้นเรียนรู้โดยใช้ช่วงเวลาสั้นๆ

   -ให้งานเด็กแต่ละคนอย่างชัดเจนว่าต้องทำที่ไหน

   -ติดชื่อเด็กตามที่นั่ง

   -ใช้อุปกรณ์ที่เด็กคุ้นเคย

   -ใช้อุปกรณ์ที่เด็กคุ้นเคย

   -บันทึกว่าเด็กชอบอะไรที่สุด

สิ่งที่ได้รับ

การส่งเสริมพัฒนาการของเด็กปฐมวัยที่มีความต้องการพิเศษเป็นการช่วยให้เขาช่วยเหลือและพัฒนาตนเองได้ โดยเริ่มจากสิ่งง่ายๆ เพื่อให้เขาได้พัฒนาไปทีละขั้น

ประเมินตนเอง

แต่งกายเรียบร้อย ไม่คุยกับเพื่อนขณะที่อาจารย์กำลังสอน ให้ความร่วมมือการเรียนเป็นอย่างดี

ประเมินเพื่อน

แต่งกายเรียบร้อยตามระเบียบ ให้ความร่วมมืออาจารย์ในการสอน นั่งเป็นระเบียบเรียบร้อย

ประเมินอาจารย์

อาจารย์ยกตัวอย่างในการสอนอย่างชัดเจนให้นักศึกษาได้เข้าใจ และมีเนื้อหาการสอนอย่างดี

บันทึกหลังการเรียนครั้งที่ 6

วันพุธ ที่15 มีนาคม 2560

เวลาเรียน 08.30-12.30น.

เนื้อหาการเรียน

     การจัดประสบการณ์การศึกษาแบบเรียนรวมสำหรับเด็กปฐมวัย

  รูปแบบการจัดการศึกษา

-การศึกษาปกติทั่วไป (Regular Education)

-การศึกษาพิเศษ (Special Education)

-การศึกษาแบบเรียนร่วม  (Integrated Education หรือ Mainstreaming)

-การศึกษาแบบเรียนรวม  (Inclusive Education)

     การจัดการศึกษาสำหรับเด็กที่มีความต้องการพิเศษ

เด็กที่มีความต้องการพิเศษทุกคนสามารถเรียนรู้และพัฒนาได้ถ้าได้รับโอกาสในการเรียนรู้ที่เหมาะสมกับความต้องการพิเศษของเขา

     ความหมายของการศึกษาแบบเรียนร่วม(Integrated Education หรือ Mainstreaming)

-การจัดให้เด็กพิเศษเข้าไปในระบบการศึกษาทั่วไป

-มีกิจกรรมที่ให้เด็กพิเศษกับเด็กทั่วไปได้ทำร่วมกัน

-ใช้ช่วงเวลาช่วงใดช่วงหนึ่งในแต่ละวัน

-ครูปฐมวัยและครูการศึกษาพิเศษร่วมมือกัน         

     การเรียนร่วมบางเวลา (Integration)

-การจัดให้เด็กพิเศษเรียนในโรงเรียนปกติในบางเวลา

-เด็กพิเศษได้มีโอกาสแสดงออก และมีปฏิสัมพันธ์ที่ดีกับเด็กปกติ

-เป็นเด็กพิเศษที่มีความพิการระดับปานกลางถึงระดับมาก จึงไม่อาจเรียนร่วมเต็มเวลาได้

     การเรียนร่วมเต็มเวลา (Mainstreaming)

-การจัดให้เด็กพิเศษเรียนในโรงเรียนปกติตลอดเวลาที่เด็กอยู่ในโรงเรียน

-เด็กพิเศษได้รับการจัดกระบวนการเรียนรู้และบริการนอกห้องเรียนเหมือนเด็กปกติ

-มีเป้าหมายเพื่อให้เด็กเข้าใจซึ่งกันและกัน ตอบสนองความต้องการซึ่งกันและกันและมีปฏิสัมพันธ์ซึ่งกันและกัน

-เด็กปกติจะยอมรับความหลากหลายของมนุษย์ เข้าใจว่าคนเราเกิดมาไม่จำเป็นต้องเหมือนกันทุกอย่าง ท่ามกลางความแตกต่างกัน มนุษย์เราต้องการความรัก ความสนใจ ความเอาใจใส่เช่นเดียวกันทุกคน

     ความหมายของการศึกษาแบบเรียนรวม (Inclusive Education)

-การศึกษาสำหรับทุกคน

-รับเด็กเข้ามาเรียนรวมกันตั้งแต่เริ่มเข้ารับการศึกษา

-จัดให้มีบริการพิเศษตามความต้องการของแต่ละบุคคล

     Wilson , 2007

-การจัดการเรียนการสอนที่ยึดปรัชญาของการอยู่รวมกัน (Inclusion) เป็นหลัก

-การสอนที่ดี เป็นการสอนที่ครูกับนักเรียนช่วยกันให้ทุกคนเป็นสมาชิกที่ดีของชุมชน

-กิจกรรมทุกชนิดที่จะนำไปสู่การสอนที่ดี (Good Teaching) ต้องคิดอย่างรอบคอบเพื่อหาหนทางให้นักเรียนทุกคนสามารถเรียนได้

-เป็นการกำหนดทางเลือกหลายๆ ทาง

"Inclusive Education is Education for all, 

It involves receiving people 

at the beginning of their education, 

with provision of additional services 

needed by each individual"

     ความสำคัญของการศึกษาแบบเรียนรวมสำหรับเด็กปฐมวัย

-ปฐมวัยเป็นช่วงเวลาสำคัญที่สุดของการเรียนรู้

-“สอนได้”

-เป็นการจัดการศึกษาสำหรับเด็กพิเศษที่มีขีดจำกัดน้อยที่สุด

     บทบาทครูปฐมวัยในห้องเรียนรวม

   ครูไม่ควรวินิจฉัย

-การวินิจฉัย หมายถึงการตัดสินใจโดยดูจากอาการหรือสัญญาณบางอย่าง

-จากอาการที่แสดงออกมานั้นอาจนำไปสู่ความเข้าใจผิดได้

   ครูไม่ควรตั้งชื่อหรือระบุประเภทเด็ก

-เกิดผลเสียมากกว่าผลดี

-ชื่อเปรียบเสมือนตราประทับตัวเด็กตลอดไป

-เด็กจะกลายเป็นเช่นนั้นจริงๆ

   ครูไม่ควรบอกพ่อแม่ว่าเด็กมีบางอย่างผิดปกติ

-พ่อแม่ของเด็กพิเศษ มักทราบดีว่าลูกของเขามีปัญหา

-พ่อแม่ไม่ต้องการให้ครูมาย้ำในสิ่งที่เขารู้อยู่แล้ว

-ครูควรพูดในสิ่งที่เป็นความคาดหวังในด้านบวก แต่ต้องไม่ให้เกิดความหวังผิดๆ

-ครูควรรายงานผู้ปกครองว่าเด็กทำอะไรได้บ้าง เท่ากับเป็นการบอกว่าเด็กทำอะไรไม่ได้

-ครูช่วยให้ผู้ปกครองมีความหวังและเห็นแนวทางที่จะช่วยให้เด็กพัฒนา

   ครูทำอะไรบ้าง

-ครูสามารถชี้ให้เห็นถึงพฤติกรรมของเด็กในเรื่องที่เกี่ยวกับพัฒนาการต่างๆ

-ให้ข้อแนะนำในการหาบุคลากรที่เหมาะสมในการประเมินผลหรือวินิจฉัย

-สังเกตเด็กอย่างมีระบบ

-จดบันทึกพฤติกรรมเด็กเป็นช่วงๆ

   สังเกตอย่างมีระบบ

-ไม่มีใครสามารถสังเกตอย่างมีระบบได้ดีกว่าครู

-ครูเห็นเด็กในสถานการณ์ต่างๆ ช่วงเวลายาวนานกว่า

-ต่างจากแพทย์ นักจิตวิทยา นักคลินิก มักมุ่งความสนใจอยู่ที่ปัญหา

   การตรวจสอบ

-จะทราบว่าเด็กมีพฤติกรรมอย่างไร

-เป็นแนวทางสำคัญที่ทำให้ครูและพ่อแม่เข้าใจเด็กดีขึ้น

-บอกได้ว่าเรื่องใดบ้างที่เด็กต้องการความช่วยเหลือ

   ข้อควรระวังในการปฏิบัติ

-ครูต้องไวต่อความรู้สึกและตัดสินใจล่วงหน้าได้

-ประเมินให้น้ำหนักความสำคัญของเรื่องต่างๆได้

-พฤติกรรมบางอย่างของเด็กไม่ได้ปรากฏให้เห็นเสมอไป

   การบันทึกการสังเกต

-การนับอย่างง่ายๆ

นับจำนวนครั้งของการเกิดพฤติกรรม

กี่ครั้งในแต่ละวัน กี่ครั้งในแต่ละชั่วโมง

ระยะเวลาในการเกิดพฤติกรรม

-การบันทึกต่อเนื่อง

ให้รายละเอียดได้มาก

เขียนทุกอย่างที่เด็กทำในช่วงเวลาหนึ่ง หรือช่วงกิจกรรมหนึ่ง

โดยไม่ต้องเข้าไปแนะนำช่วยเหลือ

-การบันทึกไม่ต่อเนื่อง

บันทึกลงบัตรเล็กๆ

เป็นการบันทึกสั้นๆเกี่ยวกับพฤติกรรมของเด็กแต่ละคนในช่วงเวลาหนึ่ง

การเกิดพฤติกรรมบางอย่างมากเกินไป

ควรเอาใจใส่ถึงระดับความมากน้อยของความบกพร่อง มากกว่าชนิดองความบกพร่อง

   พฤติกรรมไม่เหมาะสมที่พบได้ในเด็กทุกคน ไม่ควรจัดเป็นสิ่งผิดปกติ

   การตัดสินใจ

-ครูต้องตัดสินใจด้วยความระมัดระวัง

-พฤติกรรมของเด็กที่เกิดขึ้น ไปขัดขวางความสามารถในการเรียนรู้ของเด็กหรือไม่

 สิ่งที่ได้รับ

 เด็กพิเศษต้องการได้รับโอกาสและการพัฒนาในทุกๆด้านเช่นเดียวกันกับเด็กปกติทั่วไป

ประเมินตนเอง

ตั้งใจฟังอาจารย์สอน แต่งกายถูกต้องตามระเบียบ และไม่เสียงดังในขณะเรียน

ประเมินเพื่อน

ทุกคนนั่งเรียนอย่างเรียบร้อยตั้งใจในการเรียน และให้ความร่วมมือในการตอบคำถาม

ประเมินอาจารย์

มีรูปแบบเทคนิควิธีการสอนที่น่าสนใจ มีคลิปที่ทำให้นักศึกษาได้เข้าใจเด็กพิเศษมากขึ้น